Keramiek van Carolein Smit in De Kunsthal Rotterdam
De beelden van Carolein Smit zijn tastbaar, begerenswaardig, afstotelijk, griezelig, beschermend, in elkaar gedoken, fier, schuldbewust, koninklijk, huid en haar.
Als kind liepen we vlak voor Sinterklaas op zondag een paar kilometer om om de etalages van speelgoedwinkels te bekijken. We controleerden of er nog begerenswaardige dingen waren die we aan ons verlanglijstje toe moesten voegen. Begerenswaardigheid is een aspect dat de beelden van Carolein Smit uitstralen. De tastbare en rijke texturen van haar en huid verleiden tot aanraken en aaien. Het gebruik van goud, glasachtige edelstenen en de diepe, rode glazuur streelt de ogen. Afstoten doen ze ook. De weergave van figuren zonder huid en de skeletten vinden mensen misschien griezelig. De vlakke, platte kleuren en de dikke, glanzende glazuurlagen zijn soms lelijk.
De keramische beelden staan in twee tegenover elkaar geplaatste kubusvormige ruimtes opgesteld. Aan de ene kant zijn door de glazen ruit vooral beelden van dieren te zien. Dieren, die zichzelf zijn, dieren in relatie tot mensen of een tussenvorm tussen mens en dier zoals de faun. Middenvoor zit een aapje met een klein stijf piemeltje. Hij wendt een beetje treurig zijn hoofd af. In zijn lijf herken je het lichaam van een kleine jongen. Erachter ligt een meer dan levensgrote vrouwelijke rat, terwijl ze haar gezwollen tepels aanbiedt. Een hond huilt zilveren tranen. Twee hazen rechtopstaand en slank, kijken alert uit hun ogen. Ze kunnen ieder moment weer verder gaan rennen.
Dat de huid van de ene haas is afgestroopt, lijkt hem niet te deren. Langzaam merk je meer vreemde situaties op. Op een wit krullerig schaap zit een klein kind. Pas als je door een smalle ruit aan de achterkant kijkt, merk je het rode mes op in de hand van het kind. De dieren zijn realistisch weergegeven. Huid en haar worden gesuggereerd door telkens kleine putjes te maken in een oppervlak, door stekels, door eindeloze spaghettiharen in lagen aan te brengen of door veren over elkaar te leggen. Huid en haar zijn van groot belang: ze beschermen de inhoud.
In de tegenoverliggende ruimte staan en zitten vooral mensfiguren. Er wordt gehuild. Gouden tranen, zilveren tranen, bloedrode dikke druppels en parels stromen uit de ogen en overdekken de gebogen zittende figuren. Haar en tranen bedekken de personages, die zich erachter verbergen en zich terugtrekken in hun eigen intimiteit. In titels en uitvoering van de beelden wordt een verband gelegd met de christelijke beeldtaal en met klassieke mythen. Maria Magdalena is een vrouwenskelet. Ze zit in elkaar gedoken met de benen opgetrokken en gekruist. De lange vooroverhangende slierten haar van het gebogen hoofd verbergen haar.
Ze draagt een gouden kroontje. Medusa, met haar slangenharen, treurt en ieder die zij aankijkt, verandert in steen. De naakte Theepotman, zijn huid afgestroopt, zit stil gehurkt. Op zijn rug is het handvat om hem te gebruiken, zijn mond wordt een tuit en op zijn hoofd zit een knop. Hij is een voorbeeld van ondergeschiktheid. Het is een persoon die zijn eigen persoonlijkheid heeft verloren en die zich vereenzelvigt met zijn functie.
Zijn de volwassen figuren vaak schuldbewust, in zichzelf opgesloten en vleugellam, de kinderfiguren van Carolein Smit kijken als kleine koninkjes de toeschouwer uitdagend aan. De Aracoeli zijn beelden van kleine kinderen. Ze staan fier rechtop, hun kleding hangt vol met medaillons, ratjes en andere onduidelijke dingen. De titel verwijst naar een kerk in Rome en betekent altaar van de hemel. In de kerk is een eenvoudig houten beeld aanwezig. Dit beeld zou zieken genezen en wanneer je te ziek was, dan kwam het naar je huis. Als dank hangen mensen het beeld vol met geschenken.
Ook de afgebeelde baby’s zijn zich bewust van hun eigen belang en macht. De onschuld is helemaal verdwenen in de meer dan mansgrote baby met zijn volwassen grijns en in elke hand een revolver gericht op de toeschouwer.
Carolein Smit, 'Theepotman', 2006, keramiek, 51 cm hoog. Foto: Winnifred Limburg
Door het gebruik van skeletten verwijst Smit naar de cyclus van leven en dood. Op een stapeltje schedels en botten bevindt een rood staatsiekussen. Als het belangrijkste sieraad ligt daarop een beetje leeggelopen baby.
Huid en haar, Keramiek van Carolein Smit was t/m 18 april te
