Lea Nieuwhof

Waarom nog een schilderij maken in een wereld waarin film en video duizenden verhalen vertellen.
In films komen vormgevingsaspecten aan bod, maar bewegende beelden, een verloop in tijd, verschillende achtergronden en taal geven zo veel meer mogelijkheden . Het filmfestival Rotterdam is net afgelopen als in het Stedelijk museum Schiedam de overzichtstentoonstelling van Alex van Warmerdam wordt geopend .
Alex van Warmerdam is onder andere  beeldend kunstenaar, schrijver, theatermaker en filmer . Hij maakt gebruik van alle statische en dynamische beeldmedia om zijn verhalen te vertellen. In 4 zalen staat de voortdurend grensoverschrijdende relatie tussen zijn schilderkunst en de personages en de inhoud van zijn theatervoorstellingen en films centraal. 
De schilder schetst de uiterlijke vormgeving, verpakking in de ontwerpen voor decors en enscenering van film en theater.  Voor elk stuk heeft hij de aankondigingen op affiches gemaakt. Inhoudelijke kwesties van de  kunstenaar komen aan bod in diverse producties. In Noorderlicht vecht zijn personage met de verf. In een scene uit de film “de Jurk”, laat hij het werk van de kunstenaar verdedigen tegen de kritische blik van de commercie en productie. 
Bij een feloranje tentje zit een naakte dikke man ineengezakt voor zich uit te kijken. We zien hem op de rug. Achter hem liggen gevelde kaal gestripte bomen. De scherpe takken zouden venijnig kunnen prikken. Een scherm van rechte omhoog rijzende boomstammen vangt het licht in een patroon. In de verte zie je de typische afwisseling tussen de lichte tussenstukken en donkere boomvormen die bij de rand van een donker bos hoort. Hij zit bloot en niet op zijn gemak in een omgeving die niet meer bij hem past. Dit is een van de schilderijen, die een eigen op zich zelf staand verhaal vertelt. De schilder houdt van helderheid. Donkere harde contourlijnen, een gestileerd realisme met een paar toonwaarden, een lege achtergrond of een decor met huizen als blokken en rechte straten . Water, aarde, bos verschijnen in de gedaante van rechte strepen, horizontale lijnen en toonwaarden. De kleuren zijn beperkt. Een grijze of bruine toon schijnt overal in door. In dit moeras verliezen kleuren hun stralende frisheid en levendigheid. De personages zijn frontaal geplaatst en staren in zich zelf verzonken. In het strijklicht worden de trekken van  hun koppen hard.
Door de zalen lopend stap je in en uit de theaterstukken en films. Tussen de registraties van toneelscènes, de tekeningen en voorschetsen door staan delen van theaterdialogen  en gedichten op de muur geschreven. Op 2 schermen worden scènes getoond uit zijn films. Wie gaat zitten, ziet een collage van 12 uitsneden uit de verschillende films. Slaan, vallen, in het water plonzen en gewelddadige confrontaties worden in een ritmische herhaling getoond. Afwisselend wordt in het midden een scene in zijn geheel getoond. Een enkele sleutelscene uit een film krijgt op een scherm in een aparte ruimte aandacht. Als een bewegend schilderij blijft de  ober voor de mevrouw als een vlieg staan te zoemen, wanneer de bedenker van zijn personage in slaap valt.
Alleen maar tekenaar is hij in  een overzicht van zijn werk voor het NRC. In gouaches in zwart, wit grijs geeft hij geestig commentaar op de menselijke werkelijkheid. Een man duikt vanaf de rand van een omgevallen koffiekopje in de spiegelende plas. Twee theepotjes liggen onderuitgezakt voor de tv. Een vrouw houdt een volwassen mannelijke baby in haar armen.  Het zijn de gedichten op de muur en de humor die even een mogelijkheid lijken te geven weg te vliegen uit de benauwende menselijke verhoudingen in zijn wereld.