Door de lange horizontale gaten kijk je uit op delen van de tentoonstelling van Absalon in museum Boijmans van Beuningen. Je ziet in de verte een veld vol met meters grote witte stereometrische vormen. Vlakbij is een kleine tafel met doosjes. In de hoek van de zaal staan een paar simpele stoeltjes en er hangt wat tekenwerk aan de muur. Verspreid door de ruimte staan nog een paar andere witte vormen. Deze cilindervormige toren van waaruit je alles kan bekijken, is Cellule no.5 Een uit hout, plaatmateriaal en verf opgebouwd prototype van een leefeenheid. Het was de bedoeling dat deze Cellule neergezet werd in Frankfurt en daar bewoond zou worden door zijn maker Absalon. De vorm en de manier waarop men zich boven kan terugtrekken herinnert aan de ronde torens van monniken in Ierland of boomhutten. Hoog en beschut heb je uitzicht op alles wat er om je heen gebeurt.
Cellules, propositions d’habitation.
De Cellules zijn onderdeel van het laatste project van Absalon en de eindfase van een ontwikkeling die circa 1988 begon. Hij maakte een soort cellen, wooneenheden voor zes wereldsteden, namelijk Tel Aviv, Parijs, Frankfurt, New York, Tokio, Zurich. Hij bouwt ze van hout in alle mogelijke combinaties van ruimtelijke grondvormen als de cilinder, kubus, kegel, bol. Binnenkant en buitenkant van het prototype zijn wit geverfd. Tussen inrichting en buitenkant is een sterke samenhang. Het leefoppervlak is verdeeld over een zo beperkt mogelijk aantal m2. Niet overal is het mogelijk om te staan. Bij elke cel wordt grootte en vorm afgestemd op de maat van zijn eigen lichaam. Alle dagelijkse handelingen moeten mogelijk zijn. Soms met de aanpassing, dat je telkens op een wat vervelende manier moet bukken om bij een bepaald kastje te komen of dat je moet leren om op in een kleine bedvorm te slapen. De stad waarvoor de cel gemaakt wordt, beïnvloedt de keuzes die hij maakt voor de vormgeving. De cel voor New York wordt als een machine vormgegeven. Bij Tel Aviv is het licht een belangrijke factor. Klassieke vormen spelen mee in de Cellule voor Parijs.
Zelf zegt hij over zijn Cellules:”ik zie de cel eerder als een virus in de stad omdat ze wit is, vanwege de afwijkende manier van bestaan en omdat ze een andere voorstelling geeft over wat comfortabel is of welke afmetingen dingen moeten hebben, dus ze is echt een antwoord op onze cultuur en de normen die wij hanteren. “
Er zijn meer situaties te bedenken waar mensen leven op een zo klein mogelijk en efficiënt ingericht oppervlak. De caravan of tent, een kajuit of een trailer. Het werk van Absalon onderscheidt zich door de consequente manier waarop hij principes van vormgeving toepast, zijn keuze voor simpele materialen en het streven naar een zo groot mogelijke efficiëntie in de indeling van ruimte en oppervlak. Hij onderzoekt variaties, combinaties en schikkingen van een beperkt aantal basisvormen om tot een leefbare omgeving te komen. De dagelijkse handelingen worden in een bepaald stramien gedwongen door in deze ruimtes te verblijven. Het lichaam buigt en strekt en beweegt. De bewegingen van de mens die met zijn dagelijkse dingen bezig is, worden in de interactie met de ruimte om hem heen een soort dans. Samenleven met anderen, een bepaald comfort en het hebben van bezittingen worden onmogelijk gemaakt door de kleine ruimte. Zijn intentie is niet om zo veel mogelijk te reizen en te zien van de wereld, maar om door een zelfgekozen beperking ervaringen, denken en handelen te versterken en intensiveren. Hij trekt zich terug in een geordende wereld en sluit de chaos van het leven buiten. Essentieel is voor hem de zeggenschap die hij heeft over zijn eigen keuzes en handelen. Hij verzet zich tegen een door de maatschappij opgedrongen culturele conditionering door een situatie te scheppen waarin hij zichzelf conditioneert.
Wie is deze kunstenaar, die zichzelf Absalon noemt?
Meir Eshel (1964))groeit op in Aschdod, Israel en gaat op 14 jarige leeftijd naar een militair internaat. Na zijn schooltijd gaat hij in dienst. Nadat hij vervroegd uit dienst vertrokken is, leeft hij een paar jaar in een door zichzelf gebouwde houten hut op een strand vlak bij Aschdod. Hij voorziet in zijn levensonderhoud met de verkoop van zelfgemaakte sieraden en spaart voor een reis naar Parijs. Een van zijn vroegste werken uit die tijd bestaat uit een kartonnen doosje waarin 2 lepels, een vork en een mes hangen als marionetten in een theater. Het heet Culture (1986). In 1987 vertrekt hij vanuit Israel naar zijn oom in Parijs om te studeren aan de Ecole Nationale superieure des Beaux Arts. Een van zijn leraren daar is Christian Boltanski. Hij neemt in deze tijd de naam Absalon aan naar de zoon van koning David, die in opstand komt tegen zijn vader. Zijn interesse gaat uit naar architecten en stijlen die uitgaan van geometrische vormen en rationele principes zoals le Corbusier, Bauhaus en het constructivisme. Vooral een aantal ideeën van le Corbusier, zoals het gebruik van een basismaat (Modulor) en de beïnvloeding van het denken door de werking van de architectonische omgeving op lichaam en zintuigen, zijn van betekenis. Zijn werk vertoont een sterke samenhang in zijn voortdurende zoeken naar ruimtelijke vormen en in het onderzoek van de relatie tussen (lichaams)vorm en ruimte. Zijn tekeningen, maquettes, objecten en testmodellen bereiken een hoogtepunt in de Cellulles. Om zijn Cellules te kunnen plaatsen op een door hem gekozen locatie is geld nodig en veel papieren regelwerk. Het plaatsen en bewonen van de Cellules wordt helaas geen werkelijkheid. Hij sterft in 1993.
Waaruit bestaat zijn werk op de expositie?
Op de expositie is een selectie te zien uit werk dat de kunstenaar in een periode van 6 jaar(1988-1993) maakte. Alle ruimtelijke werken worden met simpele materialen als hout en karton gemaakt. De objecten zijn wit geverfd. Het oppervlak is soms ruw en onafgewerkt. Werk ligt bij elkaar en als toeschouwer verbind je in gedachten vormen met elkaar door de gaten en de uitsteeksels. Je loopt er langs en omheen.
In een aantal tekeningen doet hij voorstellen voor verbeteringen in bestaande woonsituaties. Ook onderzoekt hij in kleine schetsen verhoudingen en vlakverdelingen binnen een bepaald stramien.
Kleine kartonnen dozen worden gebruikt te bekijken hoe een aantal vlakken op verschillende manieren ruimtelijk geordend kunnen worden. Deze onderzoeken zijn een onderdeel van de planmatige manier waarop zijn Cellules tot stand komen. Een aantal zeer verschillende zijn het belangrijkste element van de expositie. Als bezoeker kun je binnen in deze wooneenheden ervaren hoe de kunstenaar al zijn voorgaande ervaringen en ideeën in de vormgeving heeft gestoken heeft en even deel uit maken van de objecten.
Aan de stilte van de lege witte hulzen geven de video’s een soort leven Op Bruits, de video meteen bij binnenkomst op de expositie schreeuwt hij zo lang en hard mogelijk. Hij neemt volledig de geestelijke ruimte van de bezoeker in beslag. Zelf geeft hij aan hoe je na een emotionele schok of een ingrijpende gebeurtenis met een enorme energie begint aan iets. Na verloop van tijd wordt deze energie steeds minder, totdat hij verdwenen is. Herhaling is geen optie. In Bataille slaat hij wild om zich heen met armen en benen en put hij zichzelf uit in een gevecht met een onzichtbare vijand. Hij zegt dat hij zo hard wil vechten om te zorgen dat zijn Cellules geplaatst worden en dat zijn levensstijl maatschappelijk geaccepteerd wordt.
In de video Solutions wordt een man getoond die in een wit doosvormig decor een aantal dagelijkse handelingen uitvoert. Achter een tafel zittend drinkt, rookt, eet en denkt hij. Hij loopt rondjes rond de tafel en bonkt met zijn hoofd tegen de muur. Met grote ernst kleedt hij zich uit en stapt in bad of gaat naar bed. Men kan zich voorstellen hoe het leven in een Cellule eruit zou zien.
Absalon, Boijmans van Beuningen, 11 februari – 13 mei 2012
www.boijmans.nl
