Klaas Kloosterboer, breken en bouwen
Klaas Kloosterboer sluit de toeschouwer in en de wereld van de loods wordt buitengesloten. In de rechterhal heeft hij een in een rechthoek lopende rail bevestigd aan het plafond. Hieraan hangen zijn werken. Grote rechthoekige lappen (circa 4 x 10 m) zijn losjes gespannen op een iel houten raam met maar één dwarslat. Ze worden afgewisseld met objecten als zelfgemaakte jasvormen, handschoenen en in frustratie tot proppen verfrommelde doeken. Langzaam zweeft alles voorbij de toeschouwer die in het midden van de rechthoek plaats kan nemen op een houten eiland. Een tweede laag, bestaande uit gelijke rechthoeken, hangt stil achter de bewegende vormen. De dubbeldraads geweven linnen lappen zijn beschilderd met lakverf in pure kleuren en een paar bruinen en zwarten. De verf glimt en in de laag zie je vage sporen van het gereedschap waarmee alles is opgebracht.
In een aantal doeken zijn cirkelvormige gaten gemaakt. Soms vormen ze woorden als 'reverse', 'I', 'you'. De cirkelvorm wordt in veel composities gebruikt. Met een simpele ingreep als het weglaten van een rondje doorbreekt hij een patroon. De objecten zijn gemaakt door doeken opnieuw te gebruiken. De kunstenaar wil met de jassen de verbeelding van de toeschouwer op gang brengen. Hij hoopt dat je dronken en duizelig wordt van het schouwspel dat ontstaat als alles langzaam voorbijtrekt. Er ontstaan telkens nieuwe combinaties van kleuren. Woorden lichten op en verdwijnen. Op de achtergrond hoor je een dof gedreun. Klaas Kloosterboer wil geen concurrentie aangaan met een grassprietje. Voor hem gaat kunst eerder over ideeën dan dat het schoonheid is. Kunst is een middel om de schoonheid van de schepping te ervaren. Door vernietiging of afwijzing van bestaande denksystemen in de schilderkunst hoopt hij energie vrij te maken om onbetreden paden te vinden.
Jim Shaw, Dream, rinse, clean.
In het labyrint dat Jim Shaw heeft opgebouwd, door zijn doeken en objecten kris kras door de ruimte te plaatsen, dwaalt de toeschouwer van een rivier met luchtgeesten via een plastic explosie naar een spiraalvormige berg, met Märklin huisjes en silhouetten voor een coulisselandschap van achter elkaar geplaatste doeken. Hij schildert op grote mousseline decordoeken, afkomstig uit theaters in Hollywood. Hij gebruikt de klassiek-romantische afbeelding op de doeken als achtergrond voor zijn surrealistische vertellingen. Voor het Capitool in Washington vindt een gigantische plastic explosie plaats. Geordend zweven huishoudelijke apparaten zoals een broodrooster, tv, stofzuiger voor de paddenstoelwolk. De kunstenaar spreekt over de Apocalyps van onze beschaving, die om te kunnen produceren grote groepen mensen uitbuit. Op een ander doek is in een vierkante vorm het binnenwerk van een ouderwetse wasmachine te zien. In de waterbubbels draaien lappen rond en buiten het vierkant zweven lichaamsloze vrouwenkapsels, daterend uit de jaren '50 en '60. Gebruiken we de tijd die wij krijgen door apparaten goed of besteden we ze aan uiterlijkheden? Bevrijdt een machine ons of worden we er afhankelijk van? Tegelijk roept het schilderij vage herinneringen op aan een 'Fountain of Life', een centrale plaats waar vrouwen bij elkaar komen.
Jim Shaw is op verschillende gebieden actief. Naast zijn activiteiten als schilder, maakt hij objecten geïnspireerd op dromen, speelt hij in een band en heeft hij een eigen religie (het Oisme)gecreëerd.
Chris Martin. Mondriaan, paddenstoelen of toch Amy Winehouse?
Chris Martin is de kunstenaar die de ruimte van de Onderzeebootloods het meest in zijn waarde gelaten heeft. Verspreid aan de wanden, hoog en laag hangen zijn doeken. Sommigen zijn XXXlarge, andere heel klein.
In een vitrine liggen drie boeken. Een Verkade-album met plaatjes van paddenstoelen, een boek over Mondriaan, De Stijl en over Bas Jan Ader (In Search of the Miraculous) als eerbetoon aan thema’s en voorbeelden die belangrijk zijn voor de kunstenaar. Hij is opgeleid door kunstenaars van het minimalisme, gefascineerd door de geestverruimende mogelijkheden van paddenstoelen en voelt zich aangetrokken tot het idee van de romantische held.
Zijn grootste schilderij concurreert met de ruimte door kleur, strakke uitvoering en formaat. In een donkere achtergrondvorm lichten rode vierkanten en gele stippen op. De voorstellingsloze compositie kan toch associaties oproepen met een plattegrond of een grote poort. De strengheid van deze op het minimalisme gebaseerde beeldtaal wordt doorbroken door foto’s en objecten die zijn toegevoegd. Een portret van Amy Winehouse zweeft hoog boven alles. Langs de rechterzijkant zijn afbeeldingen van Amerikaanse vogels te zien. Bij de benedenrand vind je onder andere lottotickets en een afbeelding van een andere leermeester van de kunstenaar, Ronald Bladen. Een kleine versie van het doek hangt ergens aan een andere muur. Veel afbeeldingen duiken in verschillende werken op. Een ter plekke gemaakt doek heeft zich aangepast aan de muur. Er zijn gaten als deur en raam in uitgespaard. Geschilderd met veel glitter over een vergrote afbeelding van bomen, is alleen een krantenstukje over bliksem nog herkenbaar in een vage glinsterende zee. Het doek is zo gehangen dat de zon er vol op valt. Het lijkt geschilderd door de loods zelf.
Voor Chris Martin is een schilderij gekanaliseerde energie. Hij zoekt naar een diepere en wijdere blik op de alledaagse werkelijkheid. Er zijn geen schilderkunstige dogma’s waarmee hij de wereld die in hem leeft buiten zijn schilderijen sluit.
Onderzeebootloods - XXXL Painting, t/m 29 september 2013, Museum Boijmans van Beuningen, Museumpark 18, Rotterdam. Website: www.boijmans.nl.
